توضیحات محصول

طبیعت منبع غنی از انواع مواد مفید است. موادی که بعضی از آن‌ها به تنهایی می‌توانند در بهبود زندگی انسان نقش داشته و بعضی دیگر با کمی تغییر می‌توانند مواد مفید و کارآمدی تلقی گردند. اسید سیتریک از جمله موادی ست که با افزایش طول عمر مواد غذایی، کمک شایانی به پیشرفت انسان کرده است. برای اطلاعات بیشتر با سایا شیمی همراه باشید.

دنیا زیر سلطه‌ اسید سیتریک

اسید سیتریک (citric acid) یک ماده شیمیایی نگه‌دارنده، طعم دهنده و تسریع کننده می‌باشد که به دو صورت پودر و کریستال‌های بلوری (خشک و آبدار) تولید می‌شود. مهم‌ترین و بیشترین مصرف این ماده به دلیل خواص طعم دهنده و نگهدارنده‌ی آن است. در سال ۱۸۹۰ برای اولین بار در ایتالیا سعی شد که از آب مرکبات برای به دست آوردن اسید سیتریک استفاده شود. در سال ۱۸۹۳ شیمیدانی به نام سی ویمر کشف کرد که با کمک فرمول پنی سیلیوم میتوان از شکر این اسید را تولید کرد. اگرچه تا پیش از جنگ جهانی اول این اسید از اهمیت چندانی برخوردار نبود و به صورت جهانی مورد استفاده قرار نمی‌گرفت، اما تنها کشور ایتالیا بود که از تبلور مرکبات به خصوص لیمو ترش جهت افزایش طول عمر مواد غذایی خود بهره می‌برد. با پیشروی جنگ و مختل شدن مرکبات، دانشمندان و شیمیدان ها تلاش کردند تا جایگزینی برای این اسید بیابند. در سال ۱۹۱۷ شیمیدانی به نام جیمز کوری نوعی قارچ کشف کرد که آسپرگیلوس نیجر (Aspergillus niger) نام داشت و متوجه شد که این قارچ برای تولید انبوه اسید سیتریک بسیار مناسب است و میتوان بدون حضور مرکبات نیز اسید سیتریک مورد نیاز را تامین کرد. امروزه نیز برای تولید این اسید کمتر از مرکبات استفاده می‌شود و به جای آن از قارچ آسپر گیلوس نیجر بهره می‌برند.

شیمیدانان این قارچ را به روی منابع ساکارز یا گلوکز (مثل شکر، شراب تند ذرت یا نشاسته ذرت هیدرات شده) کشت می‌کنند و سپس به کمک هیدرواکسید کلسیم، باعث رسوب کردن ماده‌ای به نام نمک سیترات کلسیم شده و بعد با کمک اسید سولفوریک رقیق، این اسید تشکیل می‌شود. این اسید به دو دسته تقسیم می‌شود؛ اگر تبلور و تولید اسید سیتریک در محیطی با درجه حرارت پایین و سرد باشد، ماده‌ی تولید شده به شکل کریستال‌های شفاف و بی بو تشکیل می‌شود که این کریستال‌ها اسید سیتریک آبدار نام می‌گیرند و اگر تبلور در دمای بالا و محیط گرم اتفاق بیفتد، ماده‌ی به دست آمده به شکل پودر سفید رنگیست که بسیار ترش مزه بوده و به نمک ترش (جوهر لیمو) نیز معروف است. این پودر به راحتی در آب حل میشود و به آن اسید سیتریک خشک یا مونوهیدرات نیز می‌گویند.

نقش اسید سیتریک در مواد

این اسید در آب میوه‌ها، پودرهای شربت و آبنبات‌ها به عنوان طعم دهنده مورد استفاده قرار می‌گیرد. در لبنیات نیز این اسید نقش داشته و باعث سفت شدن شیر می‌شود. همچنین در مکمل‌های دارویی مثل کلسیم و منیزیم برای حفظ و تثبیت مواد موجود در مکمل از این اسید استفاده می‌شود. اسید ستریک علاوه بر خواص طعم‌دهنده و نگه‌دارنده، باعث از بین رفتن ویروس‌ها و میکروب‌ها در غذا نیز می‌شود و یک ضد عفونی کننده‌ بی‌خطر است. در صنعت نیز برای از بین بردن زنگ‌زدگی فلزات نیز از این اسید استفاده می‌کنند. اگر اسید سیتریک به صورت سیترات پتاسیم در آید، می‌تواند برای درمان سنگ کلیه مورد استفاده قرار گیرد؛ استفاده از مرکباتی که دارای اسید سیتریک به صورت طبیعی هستند نیز می‌تواند از ابتلا به سنگ کلیه جلوگیری کند. این اسید در قرص‌های ملین، داروهای لاغرکننده و داروهای مربوط به بیماری کلیوی نیز نقش دارد.

این ماده در صنعت لوازم آرایشی و بهداشتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ به دلیل اینکه اسید سیتریک باعث ازبین رفتن سلول‌های مرده پوست می‌شود، از آن در لوسیون‌های سفید کننده‌ پوست و لایه بردارها بهره می‌برند. اسید سیتریک در شوینده‌ها، صابون‌ها و شامپوها نیز برای بهتر کف کردن و بهتر تمیز کردن بدن استفاده می‌شود؛ همچنین این ماده برای شوره‌ی سر مفید بوده و باعث از بین رفتن آن نیز می‌گردد.

مضرات و خطرات اسید سیتریک

اسید سیتریک از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا مورد تایید بوده و هیچ گونه خطری برای انسان ندارد؛ اما با این حال مصرف زیاد این ماده باعث مختل شدن دستگاه گوارش و آسیب به معده، از بین رفتن مینای دندان و دندان‌درد می‌گردد. همچنین در دراز مدت و استفاده‌ زیاد از این ماده ممکن است باعث ایجاد درد و گرفتگی عضلانی، افزایش وزن، تنگی نفس، بیحالی، تپش قلب شدید، اسهال یا حتی تشنج شود.